ushmaghat mhanje kay
उष्माघात Sunstroke
महाराष्ट्रात उष्माघातामुळे झालेल्या मृत्यु याबद्दल आपण वाचले किँवा TV vr बघितले असेल.
तर त्या अनुषंगाने आपण उष्माघात या विषयी जाणून घेऊ.
उष्माघात खरच इतका घातक असतो का?
अणि त्या विषयी काय काळजी घेतली पाहिजे.
उष्माघात, ज्याला सनस्ट्रोक (Sunstroke) असेही म्हणतात, ही एक गंभीर आणि संभाव्य जीवघेणी स्थिती आहे.
जेव्हा शरीर जास्त तापते आणि त्याचे तापमान नियंत्रित करू शकत नाही तेव्हा उष्माघात Sunstroke
ची परिस्थिति उद्भवते.
हे सामान्यत: जास्त उच्च तापमानात दीर्घकाळापर्यंत राहिल्याने होते आणि उच्च आर्द्रता, तीव्र शारीरिक क्रियाकलाप आणि निर्जलीकरण dehydration यामुळे होऊ शकते.
जेव्हा शरीराचे अंतर्गत तापमान 104°F (40°C) वर वाढत जाते , तेव्हा त्यामुळे मेंदू, अवयव आणि इतर ऊतींचे नुकसान होऊ शकते.
उष्माघाताच्या (sunstoke) लक्षणांमध्ये शरीराचे तापमान वाढणे, उष्ण आणि कोरडी त्वचा होणे, नाडी ठोके वाढणे , डोकेदुखी, चक्कर येणे, गोंधळ आणि चेतना नष्ट होणे यांचा समावेश लक्षणामध्ये असू शकतो.
ही एक वैद्यकीय आणीबाणी medical emergency आहे आणि त्यावर त्वरित उपचार आवश्यक होणे गरजेचे आहे, कारण उपचार न केल्यास मेंदूला कायमचे नुकसान होऊ शकते किंवा मृत्यू देखील होऊ शकतो.
उष्माघातापासून बचाव करण्यासाठी थंड आणि हायड्रेटेड राहणे, उच्च तापमानाचा किंवा खूप उन्हात दीर्घकाळ थांबणे टाळले पाहिजे आणि सैल व हलके कपडे घालणे यांचा वापर करून उष्मा घातापासून बचाव करू शकतो.
एखाद्याला उष्माघाताचा त्रास होत असे तुम्हाला वाटत असल्यास, ताबडतोब वैद्यकीय मदत घ्या आणि वैद्यकीय मदत येण्याची वाट पाहत असताना त्यांना थंड, सावलीच्या ठिकाणी हलवा.
विशेषत: निर्जलीकरण (dehydration ) आणि शारीरिक श्रम हे तीव्र उन्हात केल्याने उष्माघात होऊ शकतो.
उष्माघाताच्या लक्षणांमध्ये शरीराचे उच्च तापमान, हृदयाचे ठोके वाढणे, भरभर आणि खोल श्वास, गोंधळ होणे , दिशाभूल, फेफरे आणि चेतना नष्ट होणे इ. यांचा समावेश होतो. कधी कधी काही गंभीर प्रकरणांमध्ये, यामुळे अवयवांचे नुकसान होऊ शकते आणि मृत्यू देखील होऊ शकतो.
उष्माघाताच्या उपचारांमध्ये शरीराला जलदपणे थंड करणे आवश्यक आहे, सामान्यत: थंड पाण्यात बुडवून किंवा बर्फाचे पॅक वापरणे, तसेच द्रव आणि इलेक्ट्रोलाइट्ससह पुनर्जलीकरण यांचा वापर करणे अतिशय आवश्यक आहे.
एखाद्याला उष्माघात sunstroke झाल्याचा संशय असल्यास त्वरित वैद्यकीय मदत घेणे महत्त्वाचे आहे
उष्माघात ( Sunstroke ) कोणाला होऊ शकतो:
कोणालाही उष्माघाताचा अनुभव येऊ शकतो, परंतु ज्या व्यक्तींना जास्त काळ, विशेषतः कडक उन्हात आणि दमट हवामानात काम करावे लागते, त्यांच्यामध्ये हे अधिक सामान्य आहे.
उष्माघात काही व्यक्तींमध्ये अधिक सामान्य आहे जे सतत शारीरिक हालचालींमध्ये गुंतलेले असतात किंवा काही वैद्यकीय परिस्थिती म्हणजे शरीराला काही आजार झालेले आहे, ज्यामुळे शरीराची स्वत तापमान नियंत्रित करण्याची क्षमता बिघडलेली असु शकते, जसे की मधुमेह, हृदयरोग किंवा अल्कोहोल दारू यामुळे प्रभावित होऊ शकते.
याव्यतिरिक्त, वृद्ध व्यक्ती आणि लहान मुलांना त्यांच्या कमकुवत शारीरिक उष्णता नियमन प्रणालीमुळे उष्माघात होण्याचा धोका जास्त असतो.
जे लोक जास्त काळ घराबाहेर काम करतात किंवा व्यायाम करतात, जसे की क्रीडापटू, बांधकाम कामगार आणि शेतकरी यांनाही जास्त धोका असतो.
उष्माघातापासून बचाव करण्यासाठी हायड्रेटेड (पानी किंवा द्रव पदार्थ) राहणे, दुपारच्या वेळेत थेट सूर्यप्रकाश टाळणे आणि सावलीत किंवा एअर कंडिशनिंगमध्ये वारंवार विश्रांती घेणे यासारखी खबरदारी घेणे महत्त्वाचे आहे.
उष्माघात Sunstroke
ऊष्माघात sunstroke ची लक्षणे :
उष्माघाताची लक्षणे व्यक्तीपरत्वे बदलू शकतात, परंतु ती सामान्यत: वेगाने वाढतात आणि ती गंभीर असू शकतात.
- उच्च शरीराचे तापमान (सामान्यत: 104°F किंवा जास्त)
- हृदयाचे ठोके वाढणे.
- भरभर आणि दिर्घ श्वास
- डोकेदुखी
- चक्कर येणे
- मळमळ किंवा उलट्या होणे.
- गोंधळ किंवा दिशाभूल झाल्यासरख वाटणे
- बेशुद्धी, जी वयस्कांमध्ये पहिला संकेत होऊ शकते.
- चेतना कमी होणे किंवा कोमात जाणे.
- स्नायू मध्ये गोळे येणे किंवा अशक्तपणा येणे.
- स्नायू मध्ये गोळे येणे किंवा अशक्तपणा येणे.
जर तुम्हाला किंवा तुमच्या ओळखीच्या एखाद्या व्यक्तीला यापैकी कोणतीही लक्षणे जाणवत असतील तर ताबडतोब वैद्यकीय मदत घ्या.
उष्माघात sunstroke ची कारणे:
सनस्ट्रोक, ज्याला उष्माघात म्हणूनही ओळखले जाते, तेव्हा उद्भवते जेव्हा शरीराची तापमान नियंत्रित करण्याची क्षमता बाह्य उष्णतेमुळे कमी होते, ज्यामुळे शरीराचे तापमान धोकादायकरित्या वाढत होते.
काही सामान्य कारणे ज्यामुळे उष्माघात sunstroke होऊ शकतो:
- उच्च तापमानाचा दीर्घकाळ संपर्क: उष्ण हवामानात, विशेषत: योग्य हायड्रेशन आणि वेंटिलेशनशिवाय दीर्घकाळ राहिल्यास , उष्मा थकवा येऊ शकतो, जो उपचार न केल्यास उष्माघात होऊ शकतो.
- निर्जलीकरणdehydration : जेव्हा शरीरातील पानी पातळी उष्णतेमुळे कमी होते, तेव्हा ते त्याचे तापमान प्रभावीपणे नियंत्रित करू शकत नाही, ज्यामुळे उष्माघाताचा धोका जास्त असतो.
- शारीरिक क्रियाकलाप: कठोर शारीरिक हालचालींमध्ये गुंतणे, विशेषतः गरम हवामानात, उष्माघाताचा धोका वाढू शकतो, विशेषतः जर हायड्रेशन पातळी योग्य राखली गेली नाही.
- काही औषधे: काही औषधे, जसे की लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ आणि अँटीहिस्टामाइन्स, शरीराचे तापमान नियंत्रित करण्याची क्षमता कमी करून उष्माघाताचा धोका वाढवू शकतात.
- काही वैद्यकीय परिस्थिती: हृदयविकार, फुफ्फुसाचे आजार आणि न्यूरोलॉजिकल स्थिती यासारख्या काही वैद्यकीय परिस्थिती, शरीराच्या तापमानाचे नियमन करण्याची क्षमता बिघडू शकतात, ज्यामुळे उष्माघाताचा धोका वाढतो.
- अल्कोहोल आणि मादक पदार्थांचा वापर: अल्कोहोल आणि मादक पदार्थांचा वापर शरीराच्या तापमानाचे नियमन करण्याच्या क्षमतेवर परिणाम करू शकतो आणि उष्माघाताचा धोका वाढवू शकतो.
उष्माघातापासून बचाव करण्यासाठी सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे, जसे की हायड्रेटेड राहणे, पीक अवर्समध्ये थेट सूर्यप्रकाश टाळणे, सावलीत किंवा वातानुकूलनमध्ये वारंवार विश्रांती घेणे आणि योग्य कपडे घालणे.
उष्माघात sunstroke चे प्रथमोपचार काय आहे:
सनस्ट्रोकसाठी प्रथमोपचार, ज्याला उष्माघात देखील म्हणतात, शक्य तितक्या लवकर व्यक्तीला थंड करणे आणि ताबडतोब वैद्यकीय मदत घेणे आहे. सनस्ट्रोकसाठी प्रथमोपचार प्रदान करण्यासाठी आपण खालील चरणे घेऊ शकता:
- व्यक्तीला थंड ठिकाणी हलवा: व्यक्तीला थेट सूर्यप्रकाशापासून दूर असलेल्या थंड आणि सावलीच्या ठिकाणी हलवा.
- व्यक्तीला थंड करा: कोणतेही अतिरिक्त कपडे काढून टाका आणि थंड पाणी वापरा, जसे की ओलसर कापड किंवा स्पंज, व्यक्तीला थंड होण्यास मदत करते . तुम्ही नळी किंवा शॉवरमधून थंड पाण्याने व्यक्तीवर फवारणी देखील करू शकता. बर्फ किंवा बर्फाचे पाणी वापरू नका कारण त्यामुळे थरकाप होऊ शकतो, ज्यामुळे शरीराचे तापमान वाढू शकते.
- रीहायड्रेट: व्यक्तीला पाणी किंवा स्पोर्ट्स ड्रिंक्स सारखे द्रव पिण्यास प्रोत्साहित करा, ज्यामुळे कमी झालेले इलेक्ट्रोलाइट्स रीहायड्रेट वाढण्यास मदत होईल.
- वैद्यकीय मदत घ्या: सनस्ट्रोक ही एक वैद्यकीय आणीबाणी ठरू शकते, म्हणून ताबडतोब वैद्यकीय मदत घ्या, विशेषत: जर त्या व्यक्तीला गोंधळ, फेफरे किंवा संवेदना नष्ट होणे यासारखी गंभीर लक्षणे जाणवत असतील.
उष्माघातापासून बचाव करण्यासाठी सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे, जसे की हायड्रेटेड राहणे, पीक अवर्समध्ये थेट सूर्यप्रकाश टाळणे, सावलीत किंवा वातानुकूलनमध्ये वारंवार विश्रांती घेणे आणि योग्य कपडे घालणे.
उष्माघात Sunstroke
उष्माघात sunstroke पासून स्वतःचे संरक्षण कसे करावे:
उष्माघात sunstroke पासूनस्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी येथे काही उपाय आहेत:
- हायड्रेटेड रहा: दिवसभर भरपूर द्रवपदार्थ, विशेषतः पाणी प्या, विशेषत: जेव्हा तुम्ही उष्ण हवामानात असाल किंवा शारीरिक हालचाली करत असाल.
- उच्च तापमानाचा दीर्घकाळ संपर्क टाळा: सूर्यप्रकाशाच्या उच्च तासांमध्ये घरामध्ये किंवा सावलीच्या ठिकाणी राहण्याचा प्रयत्न करा, जे विशेषत: सकाळी 10 ते संध्याकाळी 4 दरम्यान असतात.
- योग्य कपडे घाला: सैल-फिटिंग, हलके आणि हलक्या रंगाचे कपडे घाला ज्यामुळे तुमच्या शरीराभोवती हवा फिरू शकेल.
- सनस्क्रीन वापरा: उघड झालेल्या त्वचेवर उच्च एसपीएफ रेटिंगसह सनस्क्रीन लावा, विशेषत: जर तुम्ही दीर्घ कालावधीसाठी बाहेर जात असाल.
- वारंवार विश्रांती घ्या: थंडसावलीच्या ठिकाणी किंवा वातानुकूलनमध्ये वारंवार विश्रांती घ्या ज्यामुळे तुमचे शरीर थंड होऊ शकते आणि उष्णता थकवा टाळता येते.
- उच्च सूर्यप्रकाशाच्या वेळेत शारीरिक कष्टाचे टाळा: सूर्यप्रकाशाच्या उच्च तासांमध्ये कठीण शारीरीक कष्ट करणे टाळा, जसे की व्यायाम करणे किंवा बागकाम करणे.
- तुमची औषधे जाणून घ्या: काही औषधे, जसे की लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ आणि अँटीहिस्टामाइन्स, उष्माघाताचा धोका वाढवू शकतात. तुमच्या औषधांबद्दल आणि उष्माघाताचा धोका कसा कमी करायचा याबद्दल तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
- ही खबरदारी घेतल्याने, तुम्ही सनस्ट्रोकचा धोका कमी करण्यात मदत करू शकता आणि गरम हवामानात सुरक्षितपणे घराबाहेरचा आनंद लुटू शकता.
पर्यावरणीय बदला विषयी माहितीसाठी येथे क्लिक करा.
